Kışın soğuk ve gri günlerinde, doğanın şifasını evinize taşıyacak sıcacık bir rehber hazırladık. Uçucu yağların sadece mis gibi kokmadıklarını, aynı zamanda enerjinizi dengeleyip sizi hastalıklardan koruduğunu biliyor muydunuz?
Kış mevsimi hem soğuk havaları hem de kapalı ortamlarda artan hastalık risklerini beraberinde getirir. Bu dönemde doğal koruyuculara yönelmek, sağlığımız için ekstra önem kazanır. Antiviral özellikleriyle bilinen uçucu yağlar, sizi hastalıklardan korumada güçlü bir destekçi olabilir. Doğanın sunduğu bu mucizevi yağlarla hem eviniz mis gibi kokar hem ortamınızın havasını sterilize eder hem de bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz.
Bu yazıda, özellikle kış mevsiminde antiviral etkisiyle üst solunum yollarını rahatlatma özellikleri olan yağları derledik. Hazırsanız, bu aromatik yolculuğa çıkmak için kış çayınızı yanınıza alın ve kısa bir aromaterapi keşfine başlayın!
OKALİPTUS UÇUCU YAĞI (okaliptus globulus):
Yapılan çalışmalarda, okaliptusun yapısındaki çeşitli bileşiklerin antiviral biyoaktivite gösterdiği bildirilmiştir. Antiviral etkisi sayesinde hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için mükemmel bir yağdır. İçeriğinde doğal olarak bulunan mentol ile; tıkanıklık, öksürük ve sinüzit gibi solunum sorunlarını hafifletme konusunda etkili ve balgam söktürücü özellikleriyle ünlüdür.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz.
Üst solunum yolunu rahatlatmak için; birkaç damla okaliptus yağını sıcak su dolu bir kaba ekleyip, başınızı bir havluyla örtüp, buharını burundan soluyarak rahatlama sağlayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Aromaterapide, canlandırıcı ve zihinsel uyarıcı etkileriyle bilinir. Kokusu odaklanmayı, zihinsel uyanıklığı ve genel bilişsel işlevi artırır.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Ağız Sağlığı:
Okaliptüs yağı, antibakteriyel nitelikleri nedeniyle ağız temizliğini korumaya yardımcı olabileceğinden ağız gargaraları ve diş macunlarında kullanılır.
Bir bardak suya iki üç damla okaliptus yağı damlatıp ağız gargarası yapabilirsiniz.
Ev Temizliği:
Antimikrobiyal özellikleri ev yapımı temizlik çözümlerine eklenmesini uygun kılar. Böylece yüzeyleri dezenfekte eder ve mikropları ortadan kaldırır.
Sprey şişe içerisine, yarım litre suya birkaç damla ekleyerek yüzey temizliğinde kullanabilirsiniz.
NANE UÇUCU YAĞI (mentha piperita):
Nane yağının bileşenlerinin dikkat çekici şekilde antimikrobiyal aktiviteye sahip olduğu bulunmuştur. İçeriğindeki mentol, antiviral ve antiseptik özelliklerden dolayı öksürüğe karşı etkili önemli yağlarından biridir. Vücutta soğutucu bir etkisi olan mentol, tıkanan sinüslerin ve üst solunum yollarının açılmasına yardımcı olarak burundaki hava akımını kolaylaştırır.
Solunum Rahatlatma:
Birkaç damla nane yağını, sıcak suya ekleyip buharını burundan soluyarak rahatlama sağlayabilirsiniz. Sinüzit, soğuk algınlığı ve öksürük gibi durumları hafifletmeye yardımcı olur. Hem hastalıktan korunmak hem de nefesinizi ferahlatmak için şişesini yanınızda bulundurup koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Nane yağı, zihinsel uyanıklığı artırmak, odaklanmayı güçlendirmek ve enerji seviyelerini yükseltmek için aromaterapide yaygın olarak kullanılır. Ayrıca kas gevşetici ve rahatlatıcı etkisi bulunan nane yağı, yoğun stres altında olan kişilerin stres seviyesini düşürür.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Ağız Sağlığı:
Nane yağı, ağız kokusunun giderilmesine yardımcı olur. Diş eti sağlığını destekler ve ferah bir nefes sağlar.
Bir bardak suya iki üç damla nane yağı damlatıp ağız gargarası yapabilirsiniz.
Ev Temizliği:
Antibakteriyel özellikleri sayesinde nane yağı, doğal bir temizlik ürünü olarak kullanılır. Banyo, mutfak tezgâhı ve diğer yüzeylerde hem hijyen sağlar hem de hoş bir koku elde edilebilir.
Sprey şişe içerisine, yarım litre suya birkaç damla ekleyerek yüzey temizliğinde kullanabilirsiniz.
ÇAY AĞACI UÇUCU YAĞI (melaleuca alternifolia):
İçeriğindeki bileşenlerin büyük bir kısmı terpenoid sınıfında olan ve antiseptik özellik gösteren maddelerdir. Bu maddelerin, bazı hastalıklara neden olan bakteri ve virüsleri öldürdüğü belirtilmiştir. Ayrıca çok geniş bir mikroorganizma grubuna karşı antimikrobiyal etki göstermesi sebebiyle birçok mantar türüne karşı etkili bir esansiyel yağdır. Doğal bir dezenfektan görevi görür. En çok bilinen faydalarından biri, solunum yolu hastalıklarına yol açan kötü bakterileri öldürmesi.
Solunumu Rahatlatma:
Hem hastalıktan korunmak hem de nefesinizi ferahlatmak için mendil üzerine birkaç damla damlatıp koklayabilirsiniz. Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilirsiniz.
Ayak ve Tırnak Mantarı:
Tırnaklarda mantar gelişimi oldukça sık karşılaşılan bir problemdir. Tırnak mantarı tedavisinde kullanılan uygulamalara ek olarak çay ağacı yağından faydalanılması bu problemin giderilmesinde katkı sağlayabilir.
Derin bir kaba ılık su koyup içine birkaç damla çay ağacı yağı ilave edilir. Bu ılık suda ayaklar yaklaşık 20 dakika bekletilir. Diğer bir uygulama olarak, taşıyıcı yağ içerisine birkaç damla çay ağacı yağı ekleyerek sorunlu tırnak üzerine sürebilirsiniz.
Ev Temizliği:
Doğal bir dezenfektan oluşu sebebiyle yüzey temizliğinde kullanmak için çok etkilidir.
Sprey şişe içerisine, yarım litre suya biraz doğal sirke ekleyip birkaç damla çay ağacı uçucu yağı da ekleyerek iyice çalkalayıp kullanabilirsiniz.
LAVANTA UÇUCU YAĞI (lavandula angustifolia):
Lavanta yağı, aromaterapi alanında kullanılan, oldukça popüler bir bitkidir. Antiseptik, antibakteriyel, antioksidan ve anti-inflamatuar oluşu onu çok yönlü bir esansiyel yağ yapar. Soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonları, öksürük ve astım gibi birçok solunum yolu problemlerinde iyileştirici özelliğinden yararlanılır.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında, antiviral etkisi sayesinde hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz veya mendil üzerine birkaç damla damlatıp koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Stres ve anksiyete problemlerinde kullanılabilen yatıştırıcı bir kokuya sahiptir. Sinirsel yorgunluğu, huzursuzluğu, kaygı ve endişeyi de ortadan kaldırır. Yapılan çalışmalar, hafif-orta düzey depresyon olgularında duygudurum halinin desteklenmesine katkı sağlayabileceğini ortaya koymuştur. Üstelik ortama harika bir koku yayar.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Uykuya Geçiş:
Yatak odasında uçucu lavanta yağı kullanmak uyumayı kolaylaştırır ve geceleri uyanma sıklığını da azaltır. Böylece uyku kalitesi artmış olur.
Yastığınıza bir-iki damla lavanta yağı damlatarak, mendil üzerine birkaç damla damlatıp koklayarak veya yatak odasında difüzör veya buhurdanlık içine damlatarak kullanılabilir.
BİBERİYE UÇUCU YAĞI (rosmarinus officinalis):
Antioksidan ve antimikrobiyal özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi vardır. Virüs, bakteri türlerini uzaklaştırır. Hastalıktan korunmak için kullanılabilecek güçlü yağlardan biridir. Üst solunum yolları üzerinde rahatlatıcı etkiye sahip olan biberiye yağı, bu sayede öksürüğü de yatıştırmaya yardımcı olur.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Stres seviyesini düşürmek, duygudurum ve hafızanın güçlendirilmesini desteklemek amacıyla kullanılır. Odaklanmayı ve zihinsel netlik kazanmayı destekleyici etkilere sahiptir.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
KEKİK UÇUCU YAĞI (thymus serpyllum):
Kışın kullanabileceğimiz, anti bakteriyel ve antiviral etkiye sahip yağlardan biridir. Solunum yolları üzerinde rahatlatıcıdır. Yapılan çalışmalar bazı virüs türleri üzerinde etkili olduğunu göstermiştir.
Solunum Rahatlatma:
Sinüsleri ve üst solunum yolunu rahatlatmak için; birkaç damla kekik yağını sıcak su dolu bir kaba ekleyip, buharını burundan soluyarak rahatlama sağlayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Aromaterapi uygulamalarında zihinsel ve fiziksel efor için canlandırıcı, güçlendirici bir uçucu yağ olarak kabul edilen kekik uçucu yağı, konsantrasyonu desteklemeye ve zekayı uyarmaya yardımcı olur.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Ağız sağlığı:
Antibakteriyel nitelikleri nedeniyle ağız temizliğini korumaya yardımcı olabileceğinden ağız gargaraları ve diş macunlarında kullanılır. Ağız kokusunu gidermeye yardım eder.
Bir bardak suya iki üç damla kekik yağı damlatıp ağız gargarası yapabilirsiniz.
ZENCEFİL UÇUCU YAĞI (zingiber officinale):
Güçlü bir antioksidan olan gingerol sayesinde bağışıklığı güçlendirir. Virüs, bakteri türlerini uzaklaştırır. Hastalıktan korunmak için kullanılabilecek en güçlü yağlardan biridir. Üst solunum yolları üzerinde rahatlatıcıdır.
Solunum Rahatlatma:
Sinüsleri ve üst solunum yolunu rahatlatmak için; birkaç damla zencefil yağını sıcak su dolu bir kaba ekleyip, buharını soluyarak rahatlama sağlayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Aromaterapide kişiye kazandırdığı güven duygusu nedeniyle "güçlendirme yağı” olarak anılır. Konsantrasyonu artırmak stres, üzüntü, endişe gibi duyguları uzaklaştırmak için kullanılır. Uyarıcı özellikleri bulunan zencefil yağı, doğal bir afrodizyak görevi görür.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
TARÇIN UÇUCU YAĞI (cinnamomum zeylanicum):
Tarih boyunca değerli bir baharat olarak kabul edilen tarçın, güçlü antioksidan bileşenleri sayesinde bağışıklığı güçlendirir. Günümüzde depresyon, solunum ve sindirim sorunları, soğuk algınlığı, grip, maya enfeksiyonları gibi rahatsızlıkları gidermek için kullanılmaya devam edilmektedir. Üst solunum yolları üzerinde rahatlatıcıdır. Eski çağlardan beri bronşit tedavisinde ve kronik öksürüklerin iyileştirilmesinde kullanılır.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında, antiviral etkisi sayesinde hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Bilişsel fonksiyonları destekler, hafızayı güçlendirir. Sinirleri yatıştırır ve neşeli bir ruh hali verir. Uyarıcı özellikleri bulunan zencefil yağı, doğal bir afrodizyak görevi görür.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Ağız sağlığı:
Antibakteriyel özelliği ve hoş kokusu nedeniyle ağız temizliğini korumaya yardımcı olabileceğinden ağız gargaralarında kullanılır. Ağız kokusunu gidermeye yardım eder.
Bir bardak suya iki üç damla tarçın yağı damlatıp ağız gargarası yapabilirsiniz.
KARANFİL UÇUCU YAĞI (eugenia caryophyllus):
Karanfilin en bilinen etkisi doğal bir antiseptik oluşudur. Balgam söktürücü, öksürük ve soğuk algınlığı gibi durumlarda iyileştirici özelliğe sahiptir. Antiviral oluşu da kış aylarında tercih edilmesine sebeptir.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında, antiviral etkisi sayesinde hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz veya mendil üzerine birkaç damla damlatıp koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Kokusu, zihinsel durumu güçlendirmeye ve konsantrasyonu arttırmaya yardımcıdır. Stres giderici ve rahatlatıcıdır.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Ağız sağlığı:
Karanfil, ağız sağlığı konusunda öne çıkar. Antibakteriyel nitelikleri nedeniyle ağız kokusu, diş ağrısı, diş eti hastalıkları gibi durumların giderilmesinde sıklıkla tercih edilir.
Bir bardak suya iki üç damla karanfil yağı damlatıp ağız gargarası yapabilirsiniz. Karanfilin kendisini çiğnemek te, ağız sağlığı açısından faydalı bir uygulamadır.
TURUNÇGİLDEN ELDE EDİLEN UÇUCU YAĞLAR (portakal (citrus sinensis), limon (citrus limon), greyfurt (citrus grandis), bergamot (citrus bergamia), mandalina (citrus reticulata)):
Narenciyelerden elde edilen yağlar hem güzel kokuları hem de sağladığı faydalar bakımından sıklıkla tercih edilir. C vitamini bakımında zengin özlerdir. Antibakteriyel, antifungal ve antiseptik özellikleri vardır. Soğuk algınlığı, solunum yolları ve gripte destekçidir. Bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri vardır.
Solunum Rahatlatma:
Özellikle kış aylarında, antiviral etkisi sayesinde hem hastalıktan korunmak için hem de nefesinizi ferahlatmak için çantanızda bulundurup koklayabilirsiniz veya mendil üzerine birkaç damla damlatıp koklayabilirsiniz.
Aromaterapi:
Kokuları, ruh halinizi iyileştirmeye, enerji sağlamaya, iyimser ve neşeli bir ruh hali kazandırmaya yardımcıdır. Dengeleyici, tazeleyici ve arındırıcı etkileri vardır. Antibakteriyel, antifungal ve antiseptik özellikleri ile iyi birer hava dezenfektanıdır. Ortamın hoş kokmasını sağlarlar.
Difüzör veya buhurdanlık içine birkaç damla ekleyerek yaşam alanınızdaki havayı tazeleyebilir, şifalı kokusundan faydalanabilirsiniz.
Selülit azaltıcı etki:
Greyfurt, portakal, bergamot gibi narenciye yağları, doku hücrelerinin yenilenmesi, cilde kan akışını arttırması ve lenf akışını teşvik edici özellikleri selülit görünümünün azaltılmasında etkilidir. Düzenli kullanımla selülitle birlikte gelen çukurlu cilt görünümünü azalttığı görülmüştür. Cildin elastikiyetini artırır, parlaklık verir.
Masaj yağının içine birkaç damla ekleyerek dairesel hareketlerle masaj yapabilirsiniz.
Unutmayın!
Doğal uçucu yağlar çok kuvvetli özlerdir. Hiçbir uçucu yağ doğrudan cilde temas etmemelidir. Taşıyıcı (baz) yağ içerisine birkaç damla ekleyip, seyrelterek kullanılması önerilir. Gargara için kullanıldığında ise yutmamaya dikkat edilmelidir.
Mutlaka evlerimizde bulundurup difüzör ya da buhurdanlığa damlatarak kullanmalı ve ortamımızın havasını sterilize etmeliyiz. Aynı zamanda şifalı kokuları ile enerjimizi de tazelemeliyiz.
Uçucu yağlar, dünyanın birçok bölgesinde viral kaynaklı solunum yolu semptomlarının giderilmesinde geleneksel tıp kapsamında uzun yıllardır kullanılmaktadır.* Yapılan çalışmalarda uçucu yağların bileşenlerinin; viral zarf yapısını bozmak, virüsün enfeksiyon yapıcı özelliğini nötralize etmek, viral replikasyonu inhibe etmek ve ekstraselüler virüsleri inaktive etmek gibi mekanizmaları olduğu düşünülmektedir.* Uçucu yağların antiviral etkisini ve bu etkinin mekanizmasını inceleyen bir çalışmada elde edilen sonuçlar, uçucu yağların zarflı virüsü serbest haldeyken yani hücre içine henüz girmemişken, inaktive ettiğini ortaya koymuştur.*
Kaynaklar:
*Janssen AM, scheffer JJ, Baerheim svendsen A. Antimicrobial activity of essential oils: a 1976-1986 literature review. Aspects of the test methods. Planta Med. 1987;53(5):395-8. [Crossref] [Pubmed]
*Cohen s, Au s, Panté N. how viruses access the nucleus. Biochim Biophys Acta. 2011;1813(9):1634-45. [Crossref] [Pubmed]
*Setzer WN. Essential oils as complementary and alternative medicines for the treatment of influenza. Am Journal Essent Oil. 2016;4(4): 16-22.
*Battaglia s. The Complete Guide to Aromatherapy. 3rd ed. Brisbane: Black Pepper Creative; 2018.
*Schnitzler P, Koch C, Reichling J. susceptibility of drug-resistant clinical herpes simplex virus type 1 strains to essential oils of ginger, thyme, hyssop, and sandalwood. Antimicrob Agents Chemother. 2007;51(5):1859-62. [Crossref] [Pubmed] [PMC]
*Reichling J, schnitzler P, suschke U, saller R. Essential oils of aromatic plants with antibacterial, antifungal, antiviral, and cytotoxic properties--an overview. forsch Komplementmed. 2009;16(2):79-90. [Crossref] [Pubmed]
*Astani A, Reichling J, schnitzler P. screening for antiviral activities of isolated compounds from essential oils. Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:253643. [Crossref] [Pubmed] [PMC]
* Leach,D.N., "Australian Tea Tree Oil:Efficacy,Toxicity,Irritancy and Stability " in Proceedings of the 28 th. International Symposium on Essential Oils, Baser,K.H.C.,Kırımer,N (Eds.), Progress in Essential Oil Research, 1-3 September ,Eskisehir, Turkey, p.249-264 (1997)
